Mitoni iku asalé saka
tembung pitu. Upacara adat iki dianakaké wektu calon ibu nggarbini utawa meteng
7 sasi. Ancasé kanggo keslametan calon bayi lan ibuné utawa kanggo sing sipaté
tolak bala. Ing dhaérah tartamtu, upacara iki uga diarani tingkeban.
Makna Jabang bayi umur
7 sasi iku wis nduwe raga sing sampurna. Dadi miturut pangertene wong Jawa,
wetengan umur 7 sasi iki proses pangriptane manungsa iku wis nyata lan sampurna
ing sasi kaping 7. Reroncen acara kanggo upacara mitoni iki luwih akeh
tinimbang upacara ngupati. Urut-urutane yaiku siraman, nglebokake endhog pitik
kampung ning njero kain calon ibu dening calon bapak, salin rasukan, brojolan
(nglebokake klapa gadhing enom), medhot lawe utawa lilitan benang (janur),
mecahake wajan lan gayung, nyolong endhog lan pungkasane yaiku kendhuren. Acara
siraman mung dianakake kanggo mitoni anak sing nomer siji. Miturut adat Jawa
mitoni iku kudu dianakake ing dina sing temenan apik yaiku dina Senen awan
nganti mbengi utawa dina Jemuah awan nganti mbengi.
Rangkeyan Acara
Rantaman adicara kanggo upacara mitoni iki luwih akeh tinimbang upacara
ngupati, urut-urutan yaiku siraman, nglebokake endhog pitik kampung ing njero
kain calon ibu dening calon bapak, salin rasukan, brojolan nglebokake cengkir
klapa gadhing, medhot lawe utawa lilitan benang janur, mecahake wajan lan
gayung, nyolong endhog lan pungkasan kendhuri kendhuren.
Acara siraman namung
dianakake kanggo mitoni anak mbarep.
Wektu Miturut adat Jawa
mitoni iku kudu diadani ing dina sing temenan apik yaiku dina Senen awan nganti
mbengi utawa uga dina Jemuwah awan nganti mbengi, saderengipun wulan
'purnamasidhi'.
Brokohan utawa
barokahan iku salahsijining upacara adat Jawa kanggo nyambut kelairan bayi.
Upacara adat iki nduwe makna ungkapan syukur lan sukacita amarga proses klairan
iku slamet.
Brokohan iku asal
tembunge saka basa Arab yaiku "barokah" sing maknane ngarepake
berkah. Tangga teparo ya iku mliginé para ibu ing saubengé diaturi rawuh malah
kerep tanpa diaturi rawuh padha nyambangi kulawarga sing lairan saperlu
ngucapaké rasa mèlu bungah, biyasané kanthi nggawa bingkisan arupa wedhak,
sabun, kopi, gula lan sapanunggalané. Sing tumindak minangka pangarsa adicara
Brokohan iki ya iku Dhukun Bayi. Sesajèn upacara sing dibutuhaké ya iku:
Tumrap golongan
bangsawan: dhawet, endhog mentah, jangan menir, sega ambeng, sega karo lawuh,
jeroan kebo, pecel karo lawuh ayam, kembang setaman, klapa lan beras.
golongan rakyat biyasa:
sega ambengan sing dumadi saka sega jangan, lawuh pèyèk, sambel gorèng, témpé,
mihun, jangan menir lan pecel ayam.
Upacara nyenyuwun
supaya bayi dadi bocah sing apik sing diwiwiti kanthi mendhem ari-ari lan
nyadiakaké sesajèn brokohan sing didum marang para tangga.Tedhak sitèn utawa
tedhak siti iku salah siji upacara adat Jawa kanggo bocah umur 7 wulan utawa 6
lapan. Upacara iki ing dhaérah liya ing Nuswantara uga ana, contoné sing
diarani upacarainjak tanah ing dhaérah Jakarta déning suku Betawi utawa uga ana
sing ngarani "mudhun lemah" lan "udhun-udhunan"Upacara
Tedhak sitèn dianakaké amarga ana kapitayan masyarakat Jawa yèn lemah kuwi
nduwéni makna ghoib lan dijaga Bathara Kala. Kanggo ngindari kadadéyan sing ora
becik, mula dianakaké upacara ngenalaké putra-putriné marang Bathara Kala
minangka sing njaga lemah. Anggone nglakoni upacara iki, luwih becik miturut
weton.Tedhak sitèn iku asalé saka tembung tedhak, idhak utawa mudhun lan sitèn
(saka tembung siti) utawa lemah (bumi). Upacara iki kanggo perlambang bocah
sing siap-siap njalani urip liwat tuntunan wong tuwa lan diselenggarakaké yèn
umur bocah wis 7 selapan utawa 245 dina (7 x 35 = 245).Ubarampé kanggo upacara
tedhak sitèn akèh, kayata:
Pengaron
sing diisi kembang setaman.
Kurungan
, kanggo nggambaraké
yén donyané anak isih sithik utawa ciut.
Werna-werna barang sing
diséléhaké sajroning kurungan kang nggambaraké suwèné urip, manungsa duwé
kawajiban nggolèk "nafkah", kayata: Pari sabengket Kapuk sabengket Piranti nulis Bokor
kang diisi beras kuningWerna-werna jinis dhuwit "Perhiasan"
Klasa
sing isih anyar, kanggo lémèk ning jeroning
kurungan.
Bakaran pitik, kang
nggambaraké pedoman uripé anak.
Tangga tebu
"rejuna", yaiku tebu sing wernané ungu kang nggambaraké
undhak-undhakané urip sing arep dilakoni anak.
Jadah
pitung werna, yaiku abang, putih, ireng,
kuning, biru, ungu lan jambon. Tegesé kanggo ngemutaké anak yén urip kudu
waspada saka godaan werna-werna.
Bancakan, kayata sega
gudhangan sing dibagékake marang para tamu sing teka.
Bersih desa iku
salahsijining upacara adat Jawa sing diselenggara'ake bubar panen pari dadi
maksude kanggo ngucapake syukur tandhuran pari brasil dipanen lan kasile
apik.Upacara adat iki kadhang uga diarani upacara mreti desa lan biasa digabung
karo upacara adat sedekah bumi utawa mreti bumi.Masing-masing dhaerah nduwe
tata cara lan prosesi upacara sing seje-seje miturut kabiasaan masing-masing
ning tujuane padha wae. tujuane
Kanggo ngucapake syukur
marang Tuhan sing wis aweh anugrah kasil panen pari sing melimpah
Kanggo njaga keslametan
para warga desa saka gangguan hal-hal sing gaib, roh utawa arwah sing gentayangan
uga saka gangguan-gangguan penyakit, keamanan lan bencana.
Kanggo ngresi'ake desa
lan wargane saka alangan utawa kesusahan supaya kaadaan desa dadi tentrem lan
aman.
Sumber :
http://jv.wikipedia.org/wiki/
Tidak ada komentar:
Posting Komentar