Bedhah Ngalengka
dening
Ernis Rositarini
Gendhing bendrong tinabuh ngungkung saka emperan
Bangsal Paningrat angiringi Sang Buminata Rahwanaraja kang lagi katrem njioget
nglenter ing tengahe Pendapa Sasana Sewaka, Kraton Ngalengkadiraja. Patrape
persis kaya wong gandrung kapirangu. Nanging ora ana sing wani aruh-aruh. Patih
Prahasta bisane mung tumungkul datan wani aruh-aruhi. Dene rayi dalem lelorone,
Ditya Kala Kumbakarana lan Sarpakenaka pilih iwut themal-themel ngrahabi maneka
warna suguhan kang diumbar ana meja. Pangeran Indrajit bola-bali nglangga tuak.
Seploke kasil dhustha Dewi Sinta Prabu Rahwana asring nganakake ropyan-ropyan
kadereng sukarenaning manah. Nadyan durung kaleksanan anggarwa, nanging kanthi
cumondhoke Dewi Sinta minangka titising widadari ing keputren diyakini bakal
merbawani Ngalengka dadi luwih sentosa. Mula ora awan ora bengi sang prabu ajeg
nimbali rombongan pengrawit gilir gumanti.
Pathet nem jugeg
Remrem sorote kang Hyang Arka kaeksi
o.............o.............o.........
pucaking aldaka murup o.......o........o........
Yen janmaha kadi sung sasmitha dasih ing saliring
laku o………o………
Lampahing dumadi o……o……..
Gilir gumanti o……o…….
Dhuka sukaning driya
Yekti gegadangan o…….o…….
Pangesa ing diri, titah ing gusti o…..o……
Kang sarwa dumadi o……..o…….
Prabu Rahwana
: Anaku bocah bagus
Ndrajiitt...
Indrajit : Wonten
dawuh Kanjeng Rama Dewaji.
Prabu Rahwana : Kepriye olehmu ngreksa Taman
Kadilengeng?
Indrajit : Sampun was sumelang
Njeng Dewaji. Prajurit tunggu kemit sampun kula dhawuhi nglanglang tanpa
kendhat saperlu ngreksa kawilujenganipun Rekyan Sinta.
Prabu Rahwana : Bagus.. eling-elingen, yen nganti
klebonan duratmaka munyuk elek kaya dhek emben kae, gulumu tanggungane, ora
idhep arepa kowe anakku.
Indrajit : Sendika Kanjeng
Dewaji.
Prabu Rahwana : Man......
Prahasta : Hohahhh...... wonten
dawuh menapa Ngger Anak Prabu ngantos keraya-raya nggugah paman ndika.
Prabu Rahwana : Wong tua ora urus. Ora pakra!
Bisane mung nggaglag, turu wae.
Prahasta : heee... kadospundi..
kadhawuhan tilem?
Prabu Rahwana : Budheg. Mang rungokne gobog
sampeyan...
Prabu Rahwana : Sapa kowe he? Wani clandhakan
munggah Sasana Sewaka tanpa ingsun timbali.( durung tutug olehe nguman-uman
kedadak ana sowane bocah buta)
Randhukenthir : Nyandhong deduka Sinuhun, kula
abdi dalem kekesed paduka pun Kla Randhukenthir, lurahing prajurit lampah
sandi.
Prabu Rahwana : Apa perlumu? Minggata kana yen
durung arep nyepet-nyepeti mripatku.
Randhukenthir : Ndadosna kawuningan, manut
lapuran sinandhi Prabu Rama Wijaya ing Pancawati dintenipun punika nembe
sengkut yasa tambak minangka margi nglurug dhateng Ngalengka. Malah-malah Raden
Wibisana ingkang linggar saking kasatriyan tanpa pepoyan pranyata samenika
nyuwita wonten Pancawati.
Prabu Rahwana : Piye? Coba balenana aturmu..
Randhukenthir : Ing...inggih. wo...wonten
palapuran bilih si Sri dipun tam...tambak dening Rama, eh.. Pan..Pancawati
kaliyan tambak yasa Ngaleng...Ngalengka, ehh, piye ta iki kok malah mbingungi
dhewe...
Prabu Rahwana : Hus, aja waton muni. Baleni sing
cetha.
Randhukenthir : Aduhhh.... mbokmuu.... (sambat
kena dhupak sikile ratu gustine)
Prabu Rahwana : Keparat Rama Wijaya! Drohun
Wibisana. Paman Prahasta, ndika ampun kados lare alit, siyagakake kabeh
prajurit sing jagul-jagul. Kula pribadi sing ajeng methukake Rama sak balane
pisan.
Prahasta : Ngge napa Ngger?
Prabu Rahwana : Cik, menus ra urus. Ana kahanan
gawate kaya ngene kok isih kober-kobere cengengesan. Yen sampun bosen dadi
patih boten sah besuk-besuk dina iki uga kula keconggah mocot kalungguhan
ndika.
Prahasta : Uhhh..hooo..hoo. boten
ngaten Ngger. Kajeng kula dereng wayahipun paduka Anak Prabu ngerigaken sedaya
prajurit karana tambak ingkang dibangun bala Pancawati ugi dereng ngantos
dumugi Ngalengka. Kaliyan malih Rama niku napa. Paribasan uwong gedhene mung
seprecil mawon diwedeni. Untal malang sepisan mosok dadya slilit.
Prabu Rahwana : Ngoten nggih, Man...
Prahasta : Lha inggih..
Prabu Rahwana : hmm.. yen ngaten kados pundi
pratikel ndika Man?
Prahasta : Sinuhun, manut
pamanggih kula langkung prayogi manawi Ngalengka ngintunaken prajurit namur lampah
sumusup ing tengahing wadya Pancawati. Perlunipun damel ontran-ontran ngrisak
tambak. Manawi wonten kepareng paduka pakaryan menika kapasrahan dhumateng Kala
Anggisrana dalah Yuyurumpung.
Sarpekanaka : Kakang Prabu aku saguh
mandhegani. Ngantya tumekaning pati bakal dak antepi minangka tandha bektiku
marang Kakang Rahwana. (sing kawit mau mung meneng wae agahan munggel guneme
Patih Prahasta)
Bali menyang Pesanggrahan Pancawati ing gigire
Gunung Maliawan. Hawa pegunungan kang sasuwene iki adem tumrecep ing kulit
tanpa dimangerteni sebabe malih dadi sumuk. Srengenge sumelet nguntar-untar.
Wit-witan lan gegodhongan pada garing kebrongot. Alas sakupenge gunung gampang
murub kobong ngalad-ngalad gawe girise sapa wae kang mulat.
Tembang durma slendro pathet nem
Ribumawur mangawur awur wurahan,
Tengaraning ajurit,
Gong maburu gangsa teteg kadya gutula
Wur panjriting turang gesti
Rekatak ingkang
Duwaja lelabuh sebit
Roman
Kembeng kembeng kumembeng waspo dres mijil
Putra kang suntresna haywa tinilar wakmami
Mara ake hanuraga
Semar : Ehh....eee....eeee,
nganeh-anehi temen. Gek iki tandha-tandha apa ya thole.
Bagong : Walah paling sonji
kertu sing arep metu.
Gareng : Apa ya ngono, Gong?
Bagong : Wis genah, ta..
Petruk : Yen ngono becike
pasang apa?
Bagong : Hawa panas, alas
kobong, jelasgamabare kertu nengkrang.
Gareng : Dudu ciwir?
Petruk : Aku pilih pasang
lintrik. Cemban cukup, yen entuk rak wis pekjing. Lumyan nggo napuk lambene
mbakyummu sing kawit esuk mau petak-petok kentekan dhuwit kaya pitik memeti.
Semar : Bocah ora nggenah.
Sedina-dina ora esuk ora sore sing digunem kok mung olehe ngabotohan. Ngerti
yen ngabobotohan kuwi ora ndadekake sugih kok isih nekad wae. Pengin tak
sebdakake dadi kere apa?
Raden Leksmana
: Atiku kok mrangguli owah-owahane kahanan kang sajak ora samesthine
kaya ngene. (Raden Leksmana rawuh wektu punakawan lagi gegojegan)
Semar : Inggih sampun gusti
supaya luwih waspada sarta ngati-ati, jagad kaya-kaya aweh pralambang bakal
anane rubeda kang bisa nyrimpet-nyrimpeti pakaryan luhur sing nembe dipunayahi
dening negara Pancawati. Karana iku gemblenge manunggaling kawula gusti perlu
terus diudi aja nganti wudhar kena paekaning mungsuh.
Raden Leksmana
: Inggih Ki Lurah Semar (banjur mbacutake laku karo Ki Lurah Semar sarta
anak-anake)
Anoman : Ayo ndang padha
dijugili watune! (ning panggonan liya ketemu Anoman sing lagi jugili watu
tambak ambrol karo para wanara liyane)
Semar : Bisane ambrol kuwi
kepiye?
Anoman : Sing diarani terang wae
murina, malah genti nyebut ya munyuk-munyuk kang ngarani kuwi sing gawe pokal
ala ngrusak tambak. Wekasane padudon brubuh ora bisa diendhani. Kekarone pehak
padha dene ngenggoni benere dhewe.
Semar : Oo.. makaten ta?
Piye yen para wadya wanara kuwi mbaka siji dikon mere?
Anoman : Padha ora bisa, karepe
mere, nanging sing keprojol swara nglokor panggerenge yaksa. Rumangsa
kejodheran buta-buita prajurit namur laku saka Ngalengka iku banjur soroh amuk
andher pepati. Aku sigra cancut taliwanda. Kabiyantu Anila lan Anggada para
denawa sigra katumpas tapis.
Semar : Awit anane
ontran-ontran mau Narpati Sugriwa dhawuh marang sakabehing senapati Pancawati
murih luwih waspada. Kanthi mengkono maneka cara laku culika sarta rerusuh kang
wola-wali tanpa kembaka katindakake dening baris pendheming yaksa saka
Ngalengka enggal bisa kadenangan.
Sauntara kuwi wadya wanara Pancawati tambah sengkut
anggone nambak segara. Antuk pambiyantune isen-isening samodra kawulane Hyang
Baruna, pakaryan ambangun tambak lumaku rancag. Dina terus lumaku dadi minggu.
Minggu dadi sasi. Pungkasane pucuking tambak wis kasil ngranggeh gisiking negara
Ngalengka. Pada sakala sakabehingwadya Pancawati surak-surak ambata rubuh.
Ing ngarsa Prabu Rama Wijaya minangka senapati agung
nitih gajah pusaka Kyai Dhenta mandegani barisan. Samburine Raden Leksmana,
Raden Wibisana dalah Narpati Sugriwa kang pinercaya dadi senapati pengapit
nitih turangga ngetutake lampah. Dene para manggalaning yuda Anoman, Anila lan
Anggada laku dharat anganthi bebarisane prajurit kang bebanjengan dawa kadya
robing jalanidi.
Ada ada greget saut pathet nem
Kadangmu warahen den becik
Becik hamendhema baris
Baris kang prayitna o....
Prabu Rama Wijaya
: Kosek-kosek tak mandheg dhisik.
Raden Leksmana
: Inggih kakang, wonten punapa?
Prabu Rama Wijaya
: Ayo kabeh kawulane lumebet ing pasranggahan, sabanjure winastanan
Pasranggrahan Suwelagiri, perlune nyawiji manembah. Kajaba atur rasa sukur
mring Gusti Ingkang Murbeng Dumadi kang wus paring pangayoman, uga nyuwun
panyengkuyung gegandhengan karo jejibahane sing durung rampung, nyimakake
Rahwana nglebur durangkara saka salumahing donya.
Anoman : Inggih Sang Rama pancen
leres. Trenyuh penggalihane Sang Rama dupi mirsani pasanggrahan wekasane kasil
karampungake.
Prabu Rahwana duka yayah sinipi. Palapuran kang
konjuk ngenani kasile Sinuhun Rama Wijaya amabangun Pasranggrahan Suwelagiri
kang tepis wiringe tlatah Ngalengka tambah gawe muntabe. Patih Prahasta
diundamana entek amek urang golek. Endi sing jare mung pinter mbadhog. Bisane
mung angkang-angkang nunut urip enak kapi enak nggrogoti kaskayaning negara.
Bareng tibane nggawe ora pecus nggladhi prajurit kang diandelake dadi palang
kekuwatane Ngalengka.
Pathetan netral
Umyung ramyo swaraning kang samyo kumpul,
Sajuru juru atata tan caruk
Denira maprena o
Shang gyane prawadya bala
Sawego gegamaning laga
Prabu Rahwana : Anggisrana pun modar. Yuyurupung
lan Sarababuta nyusul bangka. Pinten malih senapati sing mati boten kena
dietung. Mungsuh bedhes elek menkalah. Napa pakra niku. Terus dhapur kados
sampeyan niku napa gaweyane saben dinane, Man. Buta gemblung, pintere mung
mblendhuke weteng.
Prahasta : Ya ora mangkono Ngger.
Indrajit : Parepatan dadi
tintrim. Tan ana siji wae sing wani cumuwit, awit ora wurunga yen kumawani aweh
eguh utawa pamrayoga bakale mung kena kampleng, dhupak lan dugang.
Prabu Rahwana : Jiitt.. sira ingsun piji dadi
senapati. Tindhihane wadya ngalengka numpes Rama lan kanca-kancane.
Indrajit : Sendika dhawuh..
Prabu Rahwana : Ayo ngebaki alun-alun padha mandhi
gegamane dhewe-dhewe, tan lali nggawa tunggul, gendere, rontek lan umbul-umbul.
Barengi pletheking surya perang bali dumadi ing
lambunge wukir Suwelagiri. Madeg senapati Anoman pasang gelar Supit Urang
kanggo ngadhepi gelar Dirada Meta prajurit Ngalengka kang dipandegani
Sarpakenaka. Akeh wadya wanara Pancawati kang pralaya kedhesuk kridhane mungsuh
sing pancen nggegirisi kadya pangamuke gajah.
Nadyan raseksi kasektena Sarpakenaka prasasat
sundhul langit. Nanging Anoman dudu saderma kethek rucah. Dheweke mujudake
titah kang punjul ing apapak jagoning dewa. Perang tandhing kekarone lumaku
imbang.
Jaja muntab inetab
Duka yayah sinipi jaja bang mawinga winga wengis
o...
Sarpakenaka : Kowe ora bakal bisa ngalahne
aku Anoman..
Anoman : Aja kaya mangkono
Sarpakenaka! Tonton wae ayoo majuu...(perang nglawan Sarpakenaka)
Ragamu ajur mumur Sarpakenaka, dadamu tak ginempur
aji Mondri.
Huwaa...
Sarpakenaka lena... Sarpakenaka matiiii....
Mendhung saya angendanu ing sandhuwuring Ngalengka.
Siji mbaka siji senapati perange tiwas ana pabaratan. Kekuwatane tambah ringkih
nalika Ditya Kumbakarna kang awatak luhur wani mbalela. Yaksa sak gunung anakan
gedhene iki maju ing peperangan ora kok amarga mbelani tumindake kakange sing
angkara murka. Nanging luwih didhasari dening rasa bektine marang bumi pertiwi
kang wis nglairake dheweke. Sajrone kedhaton Prabu Rahwana rumangsa kijenan.
Ora ana maneh kang bisa diandelake njaga kewibawaan sarta keslametane.
Pathet sanga jugag
Dasare mangsa katiga turnameng gegana
Riris harda salah mangsa
Adat sagung among tani
Jumangkah samya ngayati o
Yasa bebedengan kinarya, deder wiji minangka ,
Tumibane mangsa kasanga
Prabu Rama Wijaya
: Ayoo.. kadospundi panjenengan samenika, bojen wonten ingkang dados
njagaipun kawibaan kaliyan keslametanipun panjenengan. Satunggal mbaka
satunggal senapati perangipun panjenengan tiwas ana pabaratan.
Prabu Rahwana : Aku ora ajrih marang kowe Rama
Wijaya.. ayo ndang majuu...
Prabu Rama Wijaya
: Ayoo...
Yayi Sinta
entenana praptaning pun kakang....
Prabu Rahwana : Halaahh... rasah kakehan cangkem
awakmu Rama Wijaya... maju ya maju ora usah gawa-gawa yayi Sinta barang.. gage
mrene...
Prabu Rama Wijaya
: Hahahahaaaa... panjenengan cemburu menapa?
Prabu Rahwana : Haahahaa... rasah ngomong ngono,
bakale yayi Sinta kuwi kanggo awakku...
Prabu Rama Wijaya
: Inggih sampun... ayo kita buktiaken...
Prabu Rahwana lena ana ing tangane Prabu Rama Wijaya
dhewe. Ngalengka dibedhah, bala raseksa mlayu salang tunjang golek urip. Dewi
Sinta bali karo Prabu Rama Wijaya.
Pathet manyura
Lingsir ratri tumapak ing wanci
Bang bang wetan sumaput ngakasa,
Lintang rina wus kawuryan,
Humiring sang sasadara o...
Prabu Rama Wijaya
: Yayi Sinta.. Prabu Rahwana lena ana ing tanganku dhewe... ayoo yayi
Sinta kita bali ninggalake Ngalengka iki...
Dewi Sinta : Iya.. kakang panjenengan
nylametake uripku. Aku ya boten purun menawi kaliyan Prabu Rahwana.. matursuwun
kakang Prabu Rama Wijaya..
Prabu Rama Wijaya
: Wis yayi Sinta... kuwi wis pancen dadi tugasku jaga awakmu kuwi.
Ngalengka wis dibedhah, bala raseksa padha mlayu golek urip. Wis ayo gek muleh
wae...
Dewi Sinta : Inggih kakang....
Tidak ada komentar:
Posting Komentar